Leerkracht en interne begeleider op de lagere school
Dank je wel dat ik met jou een interview mag doen.
Ik heb je website al eventjes bekeken daar werd ik wel enthousiast van. Erg leuk, ook al die tips die je erop hebt staan. Maar ook al mensen die hun eigen verhaal erop hebben gezet. Dat vind ik ook heel erg leuk. Ook al bekendere mensen.
Maar ik wil ook gewone mensen, want de meeste kinderen zijn ook gewone kinderen. Wanneer is bij jou dyslexie ontdekt?
Laat ik het zo zeggen. Toen ik opgegroeid ben, was dat nog niet zo’n ding. Bij mij is nooit echt officieel dyslexie vast gesteld. Op de basisschool, eigenlijk vanaf groep 3, dat was toen nog klas één, toen had ik heel veel moeite met het lezen. En ook met het stukje begrijpend lezen. Wat ik me echt nog kan herinneren is, dat we twee keer per jaar woordjes moesten lezen en dan moest je met de meester in zo’n kamertje. Daar had ik van te voren al buikpijn van, want ik wist: “Dat kan ik niet.”. Dan kwam je terug in de klas en dan vroeg iedereen: “Hoeveel woordjes heb jij gelezen.” en “Hoeveel jij?”. Ik wist van te voren, dat ik bij één van de minste hoorde. Vervolgens werd je weer in het groepje met de laagste lezers geplaatst. En moest je weer heel veel extra lezen. Nu je ouder bent, snap je wel waarom dat is en hoe dat werkt. Maar mij is toen vroeger nooit uitgelegd, waarom ik dan extra moest oefenen, omdat het me ging helpen. Waarvan je nu denkt, daar ben ik nu heel anders mee bezig. Dat je het kind uitlegt, waarom je extra moet oefenen en waarom het belangrijk is, dat je goed leert lezen. Bij mij is toen een hele weerstand bij lezen ontstaan. Dat ik eigenlijk tot op de dag van vandaag geen boek pak. Ik ga eerst wel een podcast luisteren in plaats van dat ik een boek pak. Die weerstand is toen ontstaan.
Dat snap ik. Maar hoe doe je dat dan nu met je werk?
Laat ik het zo zeggen. Door de jaren heen ben ik dingen gaan leren. Wat ik voor mezelf heb ontdekt is dat ik met luisteren, dus auditief kan ik heel goed informatie opnemen. Dus als ik heel intensief luister en daarbij aantekeningen maak, dan helpt me dat heel erg goed. Dan helpt me dat bij gesprekken, maar ook als ik een bijeenkomst heb, dan werkt het heel goed. Die aantekeningen zijn bij mij eigenlijk mindmaps. Met allerlei kapstokjes en tekeningetjes en daardoor kan ik wel heel goed weer terughalen wat er gezegd is. Dat helpt mij heel goed. Als ik kijk naar hoe ik het nu doe in mijn werk, dan is het nog steeds lastig om verslagen te maken. Dat kost me veel tijd en energie. Inmiddels ben ik er wel beter in geworden. Maar ik laat het nog altijd door iemand nalezen. Hoe vervelend is het, als jij als leerkracht en intern begeleider een verslag de deur uit doet met taalfouten erin! Dan voel je jezelf ook heel knullig. Ik werk tussendoor ook heel veel met de spellingscontrole, als ik twijfel over een woord. Dan zoek ik het gewoon op. Af en toe doe ik het ook wel dat ik het mezelf voor laat lezen. Dan hoor je niet zozeer de spellingsfouten, maar wel de zinnen die niet lopen. Of dat het meer spreektaal is, dan dat het officiële taal is. Dat soort dingen helpen mij ook echt. Dat is nu een beetje hoe ik me nu red in mijn werk. Ik merk wel dat je door de jaren heen steeds vaardiger wordt. Het stukje inslijpen, waar ze ook bij dyslexietraining op hameren, dat werkt echt. Op den duur slijpen bepaalde standaard dingen in, zodat je ze op den duur automatisch goed schrijft. Terwijl ik nooit dyslexie training heb gehad. Maar wat ik weet van hoe het werkt, klopt dat wel. Dan merk je ook, dat als het er eenmaal inzit, dan gaat het er ook niet meer zo snel uit. Bepaalde standaard dingen tenminste.
Dat is wel fijn. Herhalen is ook fijn om dingen te onthouden. Nu ik met mijn werkstuk heel vaak het woord “dyslexie” moet schrijven, dan schrijf ik het woord ook niet meer fout. Ik herken dat wel.
Zo werkt het toch wel. Dus blijven doorzetten en blijven oefenen. Ik kan nu ook achteraf zeggen, dat als ik in deze tijd opgegroeid was, dan was bij mij zeker dyslexie vastgesteld of ik had er tegenaan gezeten. De officiële stempel dan. Ik heb nooit op de middelbare school of op de PABO compenserende middelen mogen gebruiken. Dus ik kwam bij toetsen altijd in tijdnood. Dat had mij achteraf wel geholpen om beter door die middelbare school en door die PABO heen te komen. Dat had mij echt wel geholpen. Dat is achteraf.
Dat snap ik. Ik hoorde je net zeggen, dat je daar moeite mee had. Wat zou je het liefst gewild hebben om dingen makkelijker te laten gaan op de middelbare school?
Op de middelbare school vind ik het wel een grote verbetering, dat je nu heel veel dingen online kan doen. Waardoor je veel dingen voor kunt laten lezen. Ik vind persoonlijk dat veel docenten er echt meer op in kunnen zetten om te leren samenvattingen maken of leren mindmaps maken. Dat is een hele mooie manier van leren. Ze kunnen in de lessen daar veel meer aandacht aan besteden. Dat ze eigenlijk samen met leerlingen dat al kunnen doen, zodat dat eigenlijk al de samenvatting is om de toets te leren. Of dat je bijvoorbeeld naar een plusuur kunt gaan, waar je samen met een docent een samenvatting of een mindmap kunt maken. De één vind mindmap fijn, de ander juist samenvattingen. Zo heb je al een samenvatting van de stof. Het mooie van een mindmap vind ik, dat je brein ook zo werkt. Dat je al die kapstokjes hebt met al die linkjes, zodat je dat ook echt makkelijk kunt onthouden. Waardoor je eigenlijk niet weer heel die stof hoeft door te lezen, wat jou heel veel tijd kost. Zelf die samenvatting moeten maken, wat je heel veel tijd kost. Dat je eigenlijk daar mee op gang geholpen wordt. Ik denk dat het voortgezet onderwijs daar veel meer op in zou kunnen zetten.
Groot gelijk, mee eens.
Je merkt gewoon dat als je dyslexie hebt of heel veel kenmerken van dyslexie hebt. Alles kost zoveel moeite. De stof doorlezen kost moeite, soms moet je het wel twee keer doorlezen voor je het echt goed snapt. Je leest al veel trager dan een gemiddeld iemand. Dus er gaat zoveel meer tijd in zitten. Aan de andere kant vind ik het wel mooi, dat je tegenwoordig teksten voor kunt laten lezen. Want ik ben wel van mening dat heel veel mensen die dyslexie hebben heel visueel of auditief zijn ingesteld. Dus als je het voor kunt laten lezen of via een mindmap het echt voor je kunt zien, dan werkt dat zoveel makkelijker om de stof eigen te maken.
Ja zeker, groot gelijk. Ik vind voorlezen ook meestal het fijnst, want dan hoef ik niet meer hele lange teksten te lezen.
Dat is het wel het voordeel van de laptops, dat de mogelijkheden er gewoon zijn.
Zeker. Ik hoorde dat je dyslexie best ingewikkeld was. Heeft de dyslexie dan ook invloed gehad op je beroepskeuze?
Nee, ik ben echt wat dat betreft, gewoon voor de keuze die ik wilde, gegaan. Misschien nog wel meer, omdat ik zelf nooit een hele goede leerling ben geweest. Met heel veel moeite de Mavo TL gedaan, Havo met een her, PABO heb ik heel hard voor moeten werken. Ik heb het daar allemaal mee gered. Ik denk wat dat betreft, waar een wil is, is een weg. Maar dat compenserende middelen hadden kunnen helpen en vooral extra tijd dat dat echt wel noodzakelijk is. Ik heb dat nooit gehad. Ik kreeg op de PABO wel verslagen terug met de opmerking: “Carla, er zitten wel veel spelfouten in.”. Dan dacht ik: “Je moest eens weten hoeveel moeite ik er mee heb gehad.”. Bijvoorbeeld bij de PABO zo’n taaltoets doen. Ik heb hem echt tig keer over moeten doen voor ik hem gehaald heb. En dat mensen dan gingen zeggen: “Als je hem nou niet haalt, dan moet je jezelf gaan afvragen of je op de PABO wel op de goede plek zit.”. Dat ik dacht: “Jeetje mina grrr”. En als je dan ziet waar ik nu sta, dan denk ik: “Waar hebben we het nu over?”. Tuurlijk moet je het wel goed beheersen, om het goed uit te kunnen leggen. Maar ik ben ook van mening dat, als je er meer moeite hebt, dat je het des te beter kunt uitleggen, omdat je weet waar de moeilijkheid zit.
Dat is denk ik wel belangrijk dat mensen dat weten.
Ik denk dat ik mede omdat ik die moeite had ook wel voor het vak gekozen heb. En dat ik me ook heel strijdbaar maak voor de kinderen die meer moeite met dingen hebben. Op wat voor vlak dan ook. Omdat ik zelf ervaren heb hoe vervelend het is om altijd in het laatste groepje te zitten of altijd uit de klas moet. Als kinderen nu zoiets zeggen, dan probeer ik ook echt wel het gesprek aan te gaan. “Snap je waarom we dat doen?. We willen graag dat jij ook kunt worden wat je wilt.”. Dat je zo het gesprek aan gaat. Ik ben echt van mening dat het je juist niet moet belemmeren en dat je er juist voor gaat. Dat je met je school of opleiding het gesprek aan moet gaan. “Ik wil dit heel graag, hoe kunnen we er samen uitkomen?”.
Ik had dat ook dat ik altijd bij het laatste groepje zat. Maar bij rekenen zat ik juist niet bij het laatste groepje.
Dat had ik precies het zelfde. En daar haal je dan ook de moed vandaan: “Ik kan het wel.”. Je gaat soms zo twijfelen aan jezelf.
Ik denk dat dat ook veel invloed heeft op veel kinderen, dat ze gaan twijfelen aan zichzelf. Ik denk dat het ook mooi is om te laten zien, dat ook volwassenen daar aan hebben getwijfeld.
Dat weet ik wel zeker. Ik ben nog wel eens jaloers op hele taalvaardige mensen die zomaar een heel vlot stukje uit de mouw schudden. Daar zit ik dan uren op te zweten. Die schrijven dat zomaar weg.
Wat zijn echt dingen die buitenom de mindmaps jou door de middelbare school heen hebben geholpen?
Bij mij was het echt samenvattingen maken, dat me heeft geholpen. Geen lessen skippen en aantekeningen maken. Heel actief aantekeningen maken tijdens de les, dan nam ik al heel veel stof op. Dan voor de toetsen samenvattingen maken. Dat heeft me geholpen. Al die voorleesfuncties die er nu zijn die had ik in mijn tijd nog niet. Mindmap was toen ook nog niet. Daar heb je ook prachtige online programma’s voor om dat te kunnen maken. Ik heb het vooral gehad van heel goed luisteren, aantekeningen maken en samenvattingen maken.
Ik ben benieuwd. Heb jij een anekdote waarvan je denkt, dit is echt typisch dyslectisch?
Oeps…. Ik denk het wel. Die achtervolgt mij nu nog. Ik ben bijvoorbeeld heel slecht in spreekwoorden en dat soort dingen. Dus ik heb hier thuis, dan koppel ik de verkeerde dingen aan elkaar. Gewoon omdat het hetzelfde klinkt. Ik heb bijvoorbeeld de uitspraak: “Je mag een gegeven paard nooit in de bek kijken.” Een keertje hier thuis genoemd: “Je mag een gegeven paard nooit in de kont kijken.”. Toen ik vijftig jaar werd, hebben ze dat op een tegeltje gezet. Dus die staat nu in de WC. En iedereen die hier nu komt zegt: “Maar dit klopt toch niet?”. Dat is dus één van die dingen. En iedereen lacht dan en dan denk je: “Ik heb iets fout gezegd, maar wat dan?”. Nou ja. Iedereen riep: “Het is geen gegeven paard in de kont kijken, het is een gegeven paard in de bek kijken!”. Dan denk ik: “Oh ja, dat heb ik weer.” Dan voel je jezelf soms zo’n kneus, dat je denkt: “Nee!”. Dat is dus echt zoiets waarvan ik denk, dat je soms hele knullige stomme taalfoutjes maakt, waarvan een ander denkt, dat je dat wel weet. Dit is zó logisch. Nee, voor mij is dat niet logisch. Het klonk goed en dat was het volgens mij, maar dus toch niet.
Ik zie dat je er zelf nog wel om moet lachen.
Ach ja, op dat moment baal je. Maar ach, als je ouder bent dan maakt het je ook minder uit. Ik kan me wel voorstellen, dat als je jong bent en je wordt steeds op die fouten gewezen, dan wordt je gewoon heel onzeker. Of dat je dan gaat denken, dat je beter je mond kunt houden. Maar ik denk, dat is het dus niet. Je moet juist niet je mond houden. Weet je, wat dat betreft denk ik dat mensen die ook echt gediagnosticeerd zijn met dyslexie, dat ze dan ook kunnen zeggen: “Joh, ik heb dyslexie, dus dit is hoe het bij mij gaat.”. Dit is geen excuus, maar het toch een soort handicap, ook al klinkt dat wel een beetje zwaar. Zonder het al te zwaar te maken. Want je kunt er heel goed mee leven. Zeker met alle mogelijkheden. Wat ik nog wel een beetje een hele struggle vind, is dat op de basisschool de tijd voordat kinderen een dyslexieverklaring eindelijk kunnen krijgen, er zoveel moet gebeuren. Tuurlijk je behandelt ze al wel alvast als kinderen met dyslexie en je geeft ze alle mogelijkheden. Soms kan de diagnose dyslexie en een dyslexiebehandeling krijgen zo’n opluchting zijn. Er is niks met mij. Dit is gewoon mijn probleem waarom het niet bij mij lukt. Dat kan zo’n opluchting zijn. En wat kost het dan toch een moeite om dat voor elkaar te krijgen. Op de middelbare school vind ik dat kinderen veel sneller een dyslexieverklaring kunnen krijgen. Terwijl we dat op de basisschool ook wel willen. Op één of andere manier is het op de basisschool veel ingewikkelder en moet er veel meer voor gebeuren om dat voor elkaar te krijgen. Wanneer kreeg jij je dyslexieverklaring?
Ik heb sinds de eerste klas, groep 3 een dyslexieverklaring. Daarna is ook pas ontdekt dat mijn vader dyslexie had. Omdat ik niet kon lezen en het erfelijk is, dan heeft mijn vader het ook. Toen snapte zijn collega’s ook beter waarom hij daar moeite mee had. Hij is toen ook echt met collega’s in gesprek gegaan hoe het bij hem werkte en hoe daar mee om te gaan.
Wauw mooi. Ik ben nu anderhalf jaar geleden op een ander school begonnen. Het is niet iets waar je mee te koop loopt. Het is niet zo dat ik bij een sollicitatiegesprek gelijk zegt: “Hoi hallo, ik heb ook kenmerken van dyslexie.”. Maar het is wel iets, wat ik in de loop van de tijd tegen collega’s zeg: “Wil je mijn verslag doorlezen, want dat is niet mijn sterkste kant.”. Ik ben daar inmiddels wel wat duidelijker in geworden. Er zijn mensen die ergens nog beter in zijn. Nou prima, als je dat dan even voor mij door wilt lezen, heel graag! Daar doet ook niemand moeilijk over.
Dat is wel heel fijn. Dus je collega’s reageren daar wel positief op. Het is oké.
Ik noem het niet direct dyslexie. Ik zeg gewoon, dat ik daar wat moeite mee heb en wil je me daarbij helpen. Heel vanzelfsprekend gebeurt dat dan ook.
Dan heb ik nu nog een beetje random vraag: Ik ben nogal fan van Disney. Wat is jouw favoriete Disney film?
De Lion King.
Ik kwam op die vraag omdat Walt Disney ook dyslectisch was. En ik ben ook fan van Disney. Daarom vind ik het leuk om deze vraag te stellen.
Ja ik ben dus fan van de Lion King. Dat komt omdat ik zelf ook in Afrika ben geweest. Dus ik heb ook echt de wilde dieren gezien. Ik heb in Afrika in een openluchtbioscoop de Lion King gezien. Dus ja daar liggen ook heel veel herinneringen.
Dat is ook wel heel vet!
Ja dat was heel super. In zo’n drive in bioscoop. Dat was echt geweldig. Dan heb je de echte wilde dieren gezien en dan nog de film, ja dat is echt één en één is twee. Vandaar dat dat echt mijn favoriet is.
Ja dat snap ik.
Ga jij je Profielwerkstuk nu ook over Disney doen? Of over dyslexie?
Over dyslexie. Ik ben de website begonnen in de tweede van de middelbare school. Ik werd gefrustreerd over een docent. Ik kwam van de basisschool met een mavo/havo advies. Ik wilde graag VWO. Alle docenten die ik had, die zeiden: “Je gaat nooit VWO halen.”. Toen ben ik met volle energie er vol tegenin gegaan. Ik ga gewoon bewijzen dat ik het kan. Ondanks dat jullie zeggen dat ik het niet kan. Gewoon omdat je, als je je ertoe zet, dan kan je heel veel bereiken. Toen ben ik begonnen met de website. Het idee, dat als je mensen hun verhaal laat delen om kinderen met dyslexie gemotiveerd te houden op de middelbare school. Omdat ik merkte dat ik daar zelf heel erg tegenaan liep. Er zijn voor kinderen op de basisschool of voor volwassenen wel informatie. Maar niet zoveel voor jongeren.
Ja, dat klopt.
Als ik iets ga doen voor dyslexie, dan wil ik iets doen voor de jongeren. Ik ga mijn profielwerkstuk doen over dyslexie, want dan kan ik er weer mee verder. Door school was ik er te druk voor om het bij te houden. Nu heb ik er weer tijd voor om mee door te gaan en weer verder af te maken.
Goed van je! Leuk! En nu zit je in 5 VWO!
Ja het gaat nu opeens heel snel.
Heb je al een idee wat je hierna wilt gaan doen?
Ik heb heel veel opties die me leuk lijken. Ik weet wel, dat ik niet teveel en te lang achter de computer wil zitten. Ik ben aan het kijken wat ik kan doen zonder veel achter de computer te zitten.
Ja ik merk dat toen ik begon als intern begeleider, werkte ik heel veel met kinderen en ging ik de klas in. Nu zit ik grotendeels achter de computer. Maar de klas inlopen is nu een uitstapje. Dat is ook helemaal niks voor mij. Daarom ben ik recent weer gestart met één dag in de week weer voor de groep. Ik wil weer de feeling met de werkvloer, met de kinderen hebben.
Dat is fijn dat je dat hebt besloten en gewoon bent gaan doen! Voor welke groep sta je nu?
Voor groep 1. De hele jonge kindjes. De instroom groep.
Dat is wel gezellig.
Ja heel leuk, ik word er heel blij van
Ik zie het: je begint helemaal te stralen! Ik wil je bedanken voor dit interview. Fijn dat je je verhaal met mij en vele anderen wilde delen!